Tarcza antykryzysowa

Tarcza antykryzysowa to pakiet ustaw przyjętych przez Sejm 28. marca 2020. Obecnie pakiet ustaw skierowany został pod obrady Senatu. Przyjęte zapisy mają na celu wparcie przedsiębiorców w trudnych czasach związanych z epidemią Covid-19. Ale czy wszystkich? Kto może liczyć na wsparcie? Jak to wsparcie wygląda? Które przedsiębiorstwa nie będą mogły korzystać z pomocy Państwa? Jakie są warunku wparcia? O tym m.in. w niniejszym artykule.

Tarcza antykryzysowa podstawowe założenia

Przyjęte przepisy tzw. tarczy antykryzysowej mają na celu wpieranie przede wszystkim mikroprzedsiębiorców w sytuacji, kiedy w wyniku epidemii Covid-19 pogorszeniu uległa ich sytuacja ekonomiczna. Przepisy w głównej mierze dotyczą:

  • ochrony miejsc pracy, w tym dofinansowanie zatrudnienia,
  • wypłaty tzw. świadczenia postojowego,
  • zwolnienia z opłacania składek ZUS (szczegóły poniżej),
  • pożyczki dla mikroprzedsiębiorców,
  • poręczeń i gwarancji udzielanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego,
  • rozliczanie straty,
  • odroczenie niektórych obowiązków, m.in. opłacania zaliczek na podatek dochodowy

Niestety przyjęte rozwiązania nie dotyczą wszystkich podmiotów gospodarczych, które odczuwają negatywne skutki gospodarcze rozprzestrzeniającej się epidemii. Ponadto, w ramach pakietu ustaw przemycone zostały wątpliwe zapisy dotyczące np. kodeksu wyborczego czy możliwości używania paralizatorów w więzieniach. Szczegóły poszczególnych rozwiązań dotyczących wparcia dla przedsiębiorstw postaram się przybliżyć w dalszej części artykułu.

Ochrona miejsc pracy – dofinansowanie wynagrodzeń

Ustawodawca przyjął rozwiązania mające na celu wsparcie przedsiębiorstw, które odczuły negatywne skutki ekonomiczne związane ze stanem epidemii w gospodarce. Skutkiem takim może byś spadek obrotów w przedsiębiorstwie czy obniżenie wymiaru czasu pracy pracownikom, w wyniku spadku obrotów w następstwie epidemii Covid-19. Dofinansowanie wynagrodzenia finansowane jest ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Co oznacza spadek obrotów?

W pierwszej kolejności należy wytłumaczyć co ustawodawca rozumie przez spadek obrotów gospodarczych będących następstwem epidemii Covid-19? Jest to spadek sprzedaży towarów lub usług (ilościowo lub wartościowo):

  • o minimum 15% obrotów w ciągu dowolnie wybranych dwóch kolejnych miesięcy (po 1 stycznia 2020) w stosunku do obrotów z analogicznego okresu roku poprzedniego;
  • o minimum 25% z dowolnie wybranego miesiąca (po 1 stycznia 2020) w stosunku do obrotów z miesiąca poprzedzającego.

Jak wygląda dofinansowanie miejsc pracy?

W związku ze spadkiem obrotów gospodarczych pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pracodawca będzie mógł otrzymać dofinansowanie do wynagrodzenia w kryzysowym okresie ze środków FGŚP w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia; plus kwota w wysokości składek ZUS pracodawcy (czyli łącznie 1.533,09 zł).

W sytuacji obniżenia czasu pracy pracowników w wyniku spadku obrotów związanych z epidemią Covid-19, pracodawca może skrócić wymiar czasu pracy o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu. Z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenia za pracę, uwzględniając wymiar czasu pracy. W takiej sytuacji dofinansowanie wynagrodzenia z FGŚP wynosi 50% wynagrodzenia, ale nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia plus składki na ubezpieczenia społeczne (tj. 2.452,27 zł).

Należy podkreślić, iż dofinansowanie nie dotyczy wynagrodzeń pracowników, które przekraczały 300% przeciętnego wynagrodzenia.

Powyższe świadczenia obowiązywać będą przez 3 miesiące od dnia złożenia wniosku.
Przedsiębiorca składa wniosek o dofinansowanie do Wojewódzkiego Urzędu Pracy (może to zrobić elektronicznie).

Dofinansowanie kosztów wynagrodzeń i prowadzenia działalności

Kolejnym rozwiązaniem tarczy antykryzysowej jest dofinansowanie przez starostę, na podstawie zawartej umowy, części kosztów wynagrodzeń pracowników, oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne, w przypadku spadku obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19. Dofinansowanie to płatne jest ze środków

Ustawodawca rozumie spadek obrotów jako spadek sprzedaży w dwóch kolejnych miesiącach (po 1. stycznia 2020) w stosunku do analogicznego okresu w roku poprzednim. A wysokość dofinansowania kształtuje się następująco:

  • w przypadku spadku obrotów o conajmniej 30% – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nie przekraczające 50% sumy wynagrodzeń wraz ze składkami ZUS, nie przekraczając jednak wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne pracodawcy, na pracownika;
  • w przypadku spadku obrotów o co najmniej 50% – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nie przekraczające 70% sumy wynagrodzeń wraz ze składkami ZUS, nie przekraczając jednak wysokości 70% minimalnego wynagrodzenia powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne pracodawcy, na pracownika;
  • w przypadku spadku obrotów o co najmniej 80% – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nie przekraczające 90% sumy wynagrodzeń wraz ze składkami ZUS, nie przekraczając jednak wysokości 90% minimalnego wynagrodzenia powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne pracodawcy, na pracownika;

Powyższe dofinansowanie przyznaje się jedynie dla mikro, małym i średnim przedsiębiorcom, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Warunkiem jest utrzymanie miejsc pracy w okresie dofinansowania oraz po finansowania przez okres równy temu okresowi. Podobne dofinansowanie może uzyskać również organizacjom pozarządowym.

Wniosek o dofinansowanie przedsiębiorca składa w Powiatowym Urzędzie Pracy. Przedsiębiorca, aby uzyskać to dofinansowanie, nie może korzystać z finansowania tych samych kosztów z innych źródeł publicznych.

O podobne świadczenie może ubiegać się osoba prowadząca działalność gospodarczą nie zatrudniająca pracowników. W takim wypadku starosta może, na podstawie zawartej umowy, przyznać dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności, w związku ze spadkiem obrotów. Wartości dofinansowania kształtują się podobnie jak w przypadku dofinansowania wynagrodzeń, przez okres maksymalnie 3 miesięcy:

  • spadek obrotów o minimum 30% – dofinansowanie w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia
  • spadek obrotów o minimum 50% – dofinansowanie w wysokości 70% minimalnego wynagrodzenia
  • spadek obrotów o minimum 80% – dofinansowania w wysokości 90% minimalnego wynagrodzenia

Warunkiem dofinansowania jest utrzymanie działalności w okresie dofinansowania i po tym okresie przez czas conajmniej równy temu okresowi.

Pożyczka z Funduszu Pracy

W celu przeciwdziałania negatywnym skutkom epidemii Covid-19 starosta, na podstawie umowy, może udzielić z Funduszu Pracy jednorazową pożyczkę mikroprzedsiębiorcy w wysokości 5.000 zł. Pożyczka ta może zostać umorzona, jeżeli mikroprzedsiębiorca przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia nie zmniejszy stanu zatrudnienia.

Świadczenia postojowe w Tarczy antykryzysowej

Świadczenia postojowe wypłacane są przez ZUS i przeznaczone są dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych. Świadczenie postojowe przysługuje, gdy doszło do przestoju pracy w wyniku epidemii Covid-19.
Osobie prowadzącej działalność gospodarczą (tzw. osobom samozatrudnionym) przysługuje świadczenie postojowe, gdy rozpoczęcie działaności nastąpiło przed 1. lutego 2020 i:

  • działalność nie została zawieszona oraz przychód z prowadzenia działalności w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o świadczenie postojowe był co najmniej o 15% niższy od przychodu w miesiącu poprzedzającym. Ważne przy tym, że przychód ten nie może przekraczać 300% przeciętnego wynagrodzenia (tj. 15.681)
  • nastąpiło zawieszenie działalności po 31. stycznia 2020 oraz przychód w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o świadczenie postojowe nie przekracza 300% przeciętnego wynagrodzenia.

Natomiast, osobie wykonującej pracę na podstawie umowy cywilno prawnej przysługuje świadczenie postojowe gdy:

  • gdy umowa cywilnoprawna zawarta została przed 1. lutego 2020
  • przychód z tej umowy w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o świadczenie postojowe nie przekroczył 300% średniego wynagrodzenia

Z założenia świadczenie postojowe przysługuje w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę; z wyjątkami:

  • w przypadku gdy suma przychodów z umów cywilnoprawnych za przedni miesiąc nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia, świadczenie przysługuje w wysokości sumy tych umów;
  • osobie prowadzącej działalność gospodarczą i opodatkowanej zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie karty podatkowej i zwolnionej z VAT przysługuje świadczenie w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę (1.300).

Wniosek o świadczenie postojowe należy złożyć w ZUS, najpóźniej w terminie 3 miesięcy od zniesienia stanu epidemii.

Zwolnienie z opłacania składek ZUS

W ramach tarczy antykryzysowej w dobie kryzysu epidemii Covid-19 możliwe jest zwolnienie z opłacania składek ZUS. Niestety dotyczy to jedynie mikroprzedsiębiorców, czyli tych firm, w których zatrudnionych jest maksymalnie 9 pracowników. Zwolnienie z opłacania składek dotyczy okresu od 1. marca 2020 do 31. maja 2020. Składki za ten okres traktuje się jako opłacone, w tym wypadku Państwo pokrywa składki.

Zwolnienie z opłacania składek dotyczy składek ZUS za pracowników i za przedsiębiorstwie

Warunkami niezbędnymi do skorzystania ze zwolnienia przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą są:

  • prowadzenie działalności przez 1. lutego 2020
  • przychód za miesiąc, za który składany jest wniosek o zwolnienie nie może przekraczać 300% przeciętnego wynagrodzenia (15.681 zł)

Wątpliwości budzi warunek przychodu. Narzuca się pytanie dlaczego brany jest pod uwagę przychód a nie dochód. Określając tego typu kryterium, automatycznie zmniejsza się ilość podmiotów, które w tak kryzysowej sytuacji będą mogły skorzystać ze zwolnienia.

W okresie zwolnienia z opłacania składek przedsiębiorca oraz jego pracownicy zachowują pełne prawo do świadczeń zdrowotnych i ubezpieczeń społecznych. Wniosek o zwolnienie z opłacania składek płatnik składa do ZUS najpóźniej do 30. czerwca 2020. Co ważne, płatnik składek za okres zwolnienia (marzec, kwiecień, maj) zobowiązany jest złożenia deklaracji rozliczeniowych w dotychczasowych terminach. Chyba że zwolniony jest z obowiązku ich składania.

Poręczenia i gwarancje BGK

Bank Gospodarstwa Krajowego może udzielić poręczeń i gwarancji spłaty kredytów zaciągniętych przez przedsiębiorców (z wyłączeniem mikro i małych przedsiębiorców). Poręczenie i gwarancje mogą obejmować nie więcej niż 80% pozostającej do spłaty kwoty kredytu.

Odroczenia terminów

Tarcza antykryzysowa wprowadza również zapisy pozwalających na odroczenie niektórych obowiązków. Między innymi przedłuża się do 20. lipca 2020 zapłatę podatku z okres od marca do maja. Dotyczy to przedsiębiorców, którzy ponieśli negatywne skutki epidemii. Jak również ich przychody były niższe przynajmniej o 50% w stosunku do miesiąca w roku poprzednim.

W tym miejscu nasuwa się pytanie: O jakim podatku mówimy, jeżeli dominująca większość przedsiębiorstw, w tym kryzysowym okresie, nie wygeneruje dochodu?

Podsumowując

Przyjęte rozwiązania w tarczy antykryzysowej, przede wszystkim dotyczą najmniejszych przedsiębiorstw. By uzyskać większość elementów wsparcia przedsiębiorcy/pracownicy nie mogą uzyskać przychodu wyższego niż 300% średniego wynagrodzenia. Dlaczego ustawodawca jako kryterium wybrał przychód a nie dochód? To pytanie pozostaje bez odpowiedzi. Duże przedsiębiorstwa praktycznie nie uzyskują wsparcia, a to one zatrudniają znaczącą ilość pracownikow w gospodarce. Oczywiście duże firmy dysponują rezerwami, które w pewnym stopniu pomogą przetrwać kryzysową sytuację. Tylko na jak długo środki te wystarczą? W obecnej bardzo niepewnej sytuacji, nie wiemy jak długo kryzys epidemiczny potrwa. Ile przedsiębiorstw z branży gastronomicznej, turystycznej, hotelarskiej, transportowej, handlowej, produkcyjnej upadnie? Co więcej, kryzysem objęta jest cała gospodarka światowa, a skutki kryzysu odczuwane będą jeszcze przez długi okres czasu. Licząc, że gospodarki przetrwają ten ciężki okres, życzę wszystkim czytelnikom dużo zdrowia.